Trong nền kinh tế toàn cầu, xếp hạng tín nhiệm đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá mức độ rủi ro và uy tín tài chính của các tổ chức, doanh nghiệp cũng như quốc gia. Các quy chuẩn được những tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế hàng đầu như Moody’s, S&P Global Ratings và Fitch Ratings thiết lập đã trở thành thước đo quan trọng trong thị trường tài chính.
Tuy nhiên, khi áp dụng vào bối cảnh Việt Nam, các quy chuẩn này có những điều chỉnh nhất định nhằm phù hợp với đặc thù nền kinh tế và khung pháp lý trong nước. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về hệ thống quy chuẩn quốc tế của các tổ chức xếp hạng tín nhiệm, đồng thời phân tích những thay đổi và điều chỉnh khi áp dụng tại Việt Nam.
Hiện nay, S&P Ratings, Moody's Ratings (MIS) và Fitch Ratings là ba tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế hàng đầu trên thế giới
Standard & Poor's (S&P): Standard & Poor's được thành lập vào năm 1860 bởi Henry Varnum Poor có trụ sở chính đặt tại New York, Hoa Kỳ và văn phòng đặt tại 26 quốc gia. Ban đầu, tổ chức này tập trung vào việc xuất bản báo cáo tài chính cho ngành đường sắt. Năm 2016, McGraw Hill Financial đã mua và đổi tên thành S&P Global. Bảng xếp hạng tín nhiệm của S&P trải dài từ AAA (cao nhất) đến D (thấp nhất), với mục tiêu cung cấp một thước đo toàn diện về mức độ an toàn tín dụng của các chính phủ và doanh nghiệp trong ngắn, dài hạn.
Moody's: Được thành lập vào năm 1909 bởi John Moody, tổ chức này ban đầu được thiết lập với mục tiêu cung cấp các hướng dẫn thống kê chuyên sâu về hàng hóa, tín dụng và trái phiếu. Tính đến ngày 1 tháng 1 năm 2024, công ty đã đánh giá tổng số nợ trị giá 73 nghìn tỷ USD, với hơn 33.200 tổ chức và giao dịch được xếp hạng. Moody's sử dụng hơn 1.700 nhà phân tích và đã phát hành hơn 23.600 ấn phẩm trong năm 2023. Công ty cũng tổ chức hơn 540 sự kiện toàn cầu, thu hút khoảng 58.000 người tham dự. Với hơn 100 năm kinh nghiệm và hơn 190 phương pháp xếp hạng, Moody's duy trì sự hiện diện tại hơn 40 văn phòng trên toàn cầu.
Fitch Ratings: Đây là một trong big 3 tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế hàng đầu thế giới, có trụ sở chính tại New York và London. Doanh nghiệp này được thành lập vào ngày 24 tháng 12 năm 1914 bởi John Knowles Fitch, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực đánh giá khả năng đáp ứng nghĩa vụ nợ của một tổ chức hoặc một quốc gia. Năm 2006, Fitch Ratings đã trở thành tổ chức xếp hạng tín nhiệm đầu tiên mở văn phòng đại diện tại Việt Nam.
Moody’s, S&P và Fitch Ratings là những tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế lớn trên thế giới.
Xếp hạng tín nhiệm là thước đo quan trọng phản ánh mức độ rủi ro và khả năng trả nợ của một tổ chức hoặc quốc gia. Trên thế giới, các tổ chức xếp hạng tín nhiệm hàng đầu như Moody’s, S&P Global Ratings và Fitch Ratings đều sử dụng hệ thống phân loại riêng, giúp các nhà đầu tư, ngân hàng và doanh nghiệp đánh giá chính xác mức độ an toàn của một khoản đầu tư. Trong đó, thang xếp hạng tín nhiệm của Moody’s được đánh giá cao nhờ vào phương pháp phân tích sâu rộng và tiêu chuẩn nghiêm ngặt.
Dưới đây là bảng phân loại của Moody’s, giúp làm rõ cách tổ chức này đánh giá mức độ tín nhiệm của các thực thể tài chính theo mức độ tăng dần trong dài và ngắn hạn:
Thang xếp hạng tín nhiệm dài hạn
|
Xếp hạng |
Ý nghĩa |
|
Aaa |
Các tổ chức phát hành hoặc công cụ nợ được xếp hạng AAA thể hiện mức độ tín nhiệm cao nhất và mức rủi ro tối thiểu. |
|
Aa |
Rủi ro tín dụng rất thấp. Khả năng trả nợ cao và chịu rủi ro tín dụng rất thấp. |
|
A |
Rủi ro tín dụng thấp. Khả năng thanh toán các nghĩa vụ nợ thuộc hạng trung cao, chịu rủi ro tín dụng thấp. |
|
Baa |
Rủi ro tín dụng trung bình. Khoản vay có đặc điểm đầu cơ nhưng chịu rủi ro tín dụng trung bình. |
|
Ba |
Rủi ro tín dụng đáng kể. Khoản vay mang tính đầu cơ và chịu rủi ro tín dụng đáng kể. |
|
B |
Rủi ro tín dụng cao. Khoản vay đầu cơ và chịu rủi ro tín dụng cao. |
|
Caa |
Rủi ro tín dụng rất cao. Vị thế kém và chịu rủi ro tín dụng rất cao. |
|
Ca |
Rủi ro tín dụng cực cao, gần vỡ nợ. Có khả năng trong hoặc gần vỡ nợ, triển vọng phục hồi thấp. |
|
C |
Rủi ro tín dụng cực cao, vỡ nợ. Đã hoặc gần như vỡ nợ, với ít triển vọng phục hồi gốc và lãi. |
Thang xếp hạng tín nhiệm ngắn hạn
|
Xếp hạng |
Ý nghĩa |
|
P-1 (Prime 1) |
Các tổ chức phát hành được xếp hạng P-1 có khả năng thanh toán các nghĩa vụ nợ ngắn hạn không có bảo đảm cao nhất. |
|
P-2 (Prime 2) |
Các tổ chức phát hành có khả năng thanh toán các nghĩa vụ nợ ngắn hạn không có bảo đảm trên mức trung bình. |
|
P-3 (Prime 3) |
Các tổ chức phát hành có khả năng thanh toán các nghĩa vụ nợ ngắn hạn không có bảo đảm ở mức trung bình. |
|
NP (Not Prime) |
Các tổ chức phát hành có khả năng thanh toán các nghĩa vụ nợ ngắn hạn không có bảo đảm ở mức yếu. |
Kết quả xếp hạng của Moody’s trở thành công cụ phân tích và thông tin tài chính tin cậy bậc nhất
Thị trường tài chính và trái phiếu tại Việt Nam đang cho thấy những tiềm năng bứt phá và hoạt động xếp hạng tín nhiệm cũng dần bước vào giai đoạn phát triển bước đầu. Điển hình là sự xuất hiện của các tổ chức xếp hạng tín nhiệm nội địa, áp dụng quy trình đánh giá và phương pháp luận phù hợp với thị trường nội địa, đảm bảo tính minh bạch và chính xác trong việc xếp hạng..
Nước ta trong những năm gần đây đã có những bước tiến đáng kể trong việc xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động xếp hạng tín nhiệm. Các quy định mới không chỉ tạo ra một môi trường hoạt động minh bạch, chuyên nghiệp hơn cho các tổ chức xếp hạng tín nhiệm mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển của thị trường tài chính Việt Nam.
Quy định được ban hành góp phần sự phát triển của thị trường tài chính Việt Nam.
Hoàn thiện khung pháp lý - Nghị định 88/2014/NĐ-CP: Đây là một trong những văn bản pháp luật quan trọng nhất, quy định chi tiết về điều kiện, tiêu chuẩn cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ xếp hạng tín nhiệm đồng thời xác định rõ phạm vi hoạt động, quyền hạn và nghĩa vụ cụ thể của các tổ chức xếp hạng tín nhiệm.
Các văn bản hướng dẫn: Các bộ, ngành liên quan đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn nhằm cụ thể hóa các quy định của Nghị định 88, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của các tổ chức xếp hạng tín nhiệm và hình thành nên khung hướng dẫn để các tổ chức dễ dàng thực thi.
Ảnh hưởng của Luật Chứng khoán mới: Luật Chứng khoán sửa đổi đã tác động đáng kể đến hoạt động của các tổ chức xếp hạng tín nhiệm. Luật quy định chặt chẽ hơn về công bố thông tin, tăng cường trách nhiệm giám sát và nâng cao tiêu chuẩn đánh giá rủi ro đối với tổ chức phát hành trái phiếu. Những thay đổi này nhằm cải thiện tính minh bạch của thị trường, bảo vệ nhà đầu tư và nâng cao mức độ tin cậy đối với hệ thống xếp hạng tín nhiệm nội địa.
VIS Rating là một trong số 5 tổ chức xếp hạng tín nhiệm nội địa được cấp phép hoạt động với hai dịch vụ chính là xếp hạng tín nhiệm và đánh giá, phân tích chất lượng tín dụng của các doanh nghiệp Việt Nam. Được thành lập dựa trên sáng kiến từ Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA), cùng với sự góp sức của Moody’s và các tổ chức tài chính hàng đầu, mọi hoạt động của VIS Rating đều dựa trên nền tảng am hiểu pháp lý, đề cao sự minh bạch, độc lập.
Tiếp cận phương pháp xếp hạng tín nhiệm: Phương pháp xếp hạng của VIS Rating dựa trên cơ sở kế thừa phương pháp luận, dữ liệu và chuyên gia của Moody’s và có sự tinh chỉnh để phù hợp với không gian tài chính của Việt Nam. Các kết quả xếp hạng sẽ được VIS Rating công khai và theo dõi liên tục để đảm bảo tính độc lập, kịp thời dự báo về rủi ro tín dụng tương đối của các tổ chức phát hành hoặc công cụ nợ trong danh mục đầu tư.
Ý nghĩa của bậc xếp hạng tín nhiệm nội địa: Thang xếp hạng tín nhiệm VIS Rating phản ánh tương đối khả năng thanh toán của tổ chức phát hành hoặc công cụ nợ trong ngắn, dài hạn. Thang xếp hạng tín nhiệm nội địa có thể phân hóa chất lượng tín nhiệm tốt hơn với 21 bậc xếp hạng, so với dưới 10 bậc của thang xếp hạng quốc tế sau khi áp dụng trần xếp hạng tín nhiệm quốc gia cho Việt Nam.
Doanh nghiệp không bị hạn chế bởi kết quả xếp hạng trần Quốc gia như khi sử dụng xếp hạng quốc tế. Nhờ đó, năng lực thực tế của doanh nghiệp Việt Nam được thể hiện chính xác và toàn diện hơn trong trong thị trường tài chính Việt Nam. VIS Rating mang đến giá trị cao trong kết quả xếp hạng nhờ kết hợp hai thế mạnh: vừa áp dụng chuyên môn và kinh nghiệm quốc tế từ đội ngũ Moody's, vừa tích hợp hiểu biết sâu sắc về đặc điểm thị trường Việt Nam thông qua các chuyên gia trong nước.
Phương pháp xếp hạng tín nhiệm của VIS được chia thành 2 nhóm
Phương pháp tiếp cận đối với các tổ chức tài chính
Các dịch vụ của VIS Rating đều hướng tới mục tiêu hỗ trợ ra quyết định, giảm thiểu rủi ro thông qua xếp hạng tín dụng và phân tích chuyên sâu.
Là tổ chức đánh giá rủi ro dựa trên nền tảng nghiên cứu chuyên sâu: VIS Rating cam kết hỗ trợ doanh nghiệp và tổ chức trong việc hiểu rõ môi trường tín dụng, nắm bắt cơ hội và quản lý rủi ro trên thị trường tài chính Việt Nam, phục vụ nhu cầu của khách hàng.
Cung cấp thông tin chuyên sâu với độ minh bạch và khả thi cao: VIS Rating cam kết mang đến những phân tích chuyên sâu, dựa trên dữ liệu minh bạch và có tính ứng dụng thực tiễn, giúp các nhà đầu tư đưa ra quyết định sáng suốt, đồng thời đóng góp vào sự phát triển bền vững của thị trường tài chính.
Kết hợp giữa hiểu biết địa phương và tiêu chuẩn quốc tế: Với sự đồng hành của các cổ đông và đối tác chiến lược, VIS Rating tận dụng chuyên môn từ các chuyên gia trong nước, kết hợp với kinh nghiệm khu vực và các tiêu chuẩn hàng đầu thế giới. Chúng tôi cung cấp những phân tích và nghiên cứu chuyên sâu, hỗ trợ doanh nghiệp và nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác, hiệu quả.
VIS Rating là một trong số 5 tổ chức xếp hạng tín nhiệm được cấp phép tại Việt Nam
Việc kế thừa những phương pháp xếp hạng từ tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế và linh hoạt tinh chỉnh cho phù hợp với thị trường Việt Nam đã, đang được VIS Rating áp dụng rất thành công. Để tìm hiểu thêm về quy trình xếp hạng và các dịch vụ, bạn đọc có thể tham khảo tại website: https://visrating.com/.
Tiếng Việt
English
