Trong bối cảnh tài chính toàn cầu đầy biến động, xếp hạng tín nhiệm CCC đóng vai trò như một chỉ dấu rõ ràng về mức độ rủi ro tín dụng cao. Vậy doanh nghiệp cần phải thay đổi những gì để thoát khỏi hiểm cảnh? Cơ hội nào cho các nhà đầu tư có khẩu vị rủi ro cao?. Hãy cùng VIS Rating phân tích sâu hơn qua bài viết dưới đây.
Xếp hạng tín nhiệm CCC là một trong các bậc xếp hạng thấp trong hệ thống đánh giá tín nhiệm của các tổ chức quốc tế như Fitch Ratings, S&P Global Ratings và Moody's (với mức tương đương là Caa). Mức xếp hạng này phản ánh khả năng vỡ nợ rất cao của tổ chức phát hành.
Cụ thể:
Fitch Ratings: CCC cho thấy rủi ro vỡ nợ rất cao, tổ chức phát hành gần như không còn dư địa ứng phó trước những biến động kinh tế.
S&P Global Ratings: CCC biểu thị tổ chức rất dễ bị tổn thương, phụ thuộc lớn vào điều kiện thuận lợi để thực hiện nghĩa vụ tài chính.
Moody’s: Sử dụng mức "Caa" để chỉ các tổ chức có chất lượng tín dụng kém, rủi ro rất cao, dễ bị ảnh hưởng mạnh từ các điều kiện bất lợi.
Xếp hạng tín nhiệm CCC cảnh báo những dấu hiệu cảnh báo về sức khỏe tài chính
Hệ thống xếp hạng tín nhiệm của các tổ chức quốc tế chia nhỏ mức "CCC" thành nhiều cấp độ để đánh giá chi tiết hơn về khả năng trả nợ. Cụ thể như sau:
Cả Fitch Ratings và S&P Global Ratings đều phân chia mức "CCC" thành ba cấp độ nhỏ hơn:
CCC+: Thể hiện rủi ro vẫn rất cao nhưng có lớp đệm an toàn nhỏ so với các mức thấp hơn. Dù vậy, đây vẫn là mức không được khuyến nghị đầu tư.
CCC: Phản ánh rủi ro vỡ nợ rất cao, đặc biệt khi đối mặt với điều kiện kinh tế-tài chính bất lợi.
CCC-: Là mức rủi ro cao nhất trong nhóm "CCC", hàm ý khả năng vỡ nợ gần như chắc chắn nếu thị trường diễn biến tiêu cực.
Trong khi đó, Moody's sử dụng hệ thống số để phân biệt mức độ rủi ro trong hạng "Caa", tương ứng với cách Fitch Ratings và S&P Global Ratings sử dụng dấu "+" và "-":
Caa1: Tương đương với "CCC+", biểu thị mức độ rủi ro đáng kể nhưng tương đối tốt hơn.
Caa2: Tương đương với "CCC", chỉ rõ rủi ro vỡ nợ cao.
Caa3: Tương đương với "CCC-", thể hiện rủi ro vỡ nợ ở mức rất cao.
Việc phân chia chi tiết này giúp các tổ chức xếp hạng cung cấp đánh giá sắc nét hơn về khả năng trả nợ của các tổ chức phát hành trong các ngưỡng rủi ro cao, từ đó hỗ trợ nhà đầu tư có cái nhìn cụ thể hơn về mức độ rủi ro của từng loại trái phiếu hoặc khoản nợ.
Xếp hạng tín nhiệm CCC phản ánh tình trạng tài chính yếu của doanh nghiệp, với rủi ro không thể trả nợ hiện hữu và khả năng thanh toán hoàn toàn phụ thuộc vào điều kiện thị trường. Theo báo cáo thống kê hiệu suất nửa năm 2024 của Moody's, tỷ lệ vỡ nợ tích lũy trong 1 năm cho nhóm Caa là 7.03%, và con số này tăng lên 23.44% trong 4 năm, đạt 27.20% trong 5 năm và 41.34% trong vòng 10 năm. Việc một tổ chức phát hành được xếp hạng ở mức tín nhiệm này sẽ tạo ra những tác động sâu rộng và đa chiều đến cả doanh nghiệp lẫn các nhà đầu tư trên thị trường.
Với doanh nghiệp:
Tín hiệu cảnh báo khẩn cấp về sức khỏe tài chính: Xếp hạng CCC là "tín hiệu cảnh báo mức độ rủi ro đặc biệt cao" cho thấy doanh nghiệp đang đối mặt với khủng hoảng thanh khoản nghiêm trọng và khả năng đáp ứng các nghĩa vụ nợ đang bị đe dọa đáng kể. Đây là tín hiệu thôi thúc ban lãnh đạo phải triển khai các biện pháp tái cấu trúc quyết liệt để ngăn chặn tình trạng xấu hơn có thể xảy ra.
Khó tiếp cận vốn vay từ ngân hàng, tổ chức tín dụng: Các định chế tài chính thường áp dụng ngưỡng giới hạn rủi ro nghiêm ngặt, khiến doanh nghiệp mang xếp hạng CCC gần như không thể tiếp cận nguồn vốn truyền thống với chi phí hợp lý. Nếu còn khả năng vay được, lãi suất thường ở mức cao, có thể lên tới 15-20%, tạo thêm áp lực tài chính cho doanh nghiệp đang suy yếu.
Mất uy tín với đối tác, nhà cung cấp: Xếp hạng CCC làm suy giảm vị thế đàm phán với các nhà cung cấp, khiến họ thắt chặt điều khoản thanh toán và yêu cầu trả tiền trước. Mối quan hệ với đối tác chiến lược cũng bị ảnh hưởng tiêu cực, làm gia tăng chi phí giao dịch và thu hẹp cơ hội kinh doanh trong chuỗi giá trị.
Doanh nghiệp được xếp hạng tín nhiệm CCC thường có cơ phá sản cao
Với nhà đầu tư:
Cảnh báo rủi ro mất vốn lớn khi đầu tư: Các doanh nghiệp, tổ chức có xếp hạng tín nhiệm thấp thì nguy cơ khó có thể trả nợ theo thời gian sẽ càng cao. Đây là dấu hiệu cảnh báo cho nhà đầu tư về nguy cơ mất vốn đáng kể, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế vĩ mô bất ổn.
Nhìn nhận cơ hội và đánh cược với rủi ro: Tuy nhiên, rủi ro thường đi kèm với cơ hội sinh lời cao nếu doanh nghiệp phục hồi. Vì trái phiếu của doanh nghiệp xếp hạng CCC thường được giao dịch ở mức chiết khấu sâu, tạo tiềm năng lợi nhuận kếch xù nếu doanh nghiệp thực hiện thành công tái cấu trúc. Lợi suất đáo hạn của các công cụ nợ này có thể đạt 15-25%, đây sẽ là mức bù đắp cho rủi ro cao mà nhà đầu tư chấp nhận đánh cược.
CCC thường xuất hiện trong danh mục đầu cơ, mua nợ xấu, hoặc M&A tái cấu trúc: Các quỹ đầu tư mạo hiểm và nhà đầu tư chuyên biệt thường săn đón doanh nghiệp xếp hạng CCC như cơ hội tiềm năng. Họ thường áp dụng chiến lược mua lại nợ với giá rẻ, tham gia vào quá trình tái cấu trúc, thậm chí chuyển đổi nợ thành vốn chủ sở hữu để hưởng lợi từ sự phục hồi giá trị doanh nghiệp.
Trên thực tế, mức xếp hạng tín nhiệm CCC được các tổ chức xếp hạng tín nhiệm đưa ra dựa trên quá trình xem xét, đánh giá kỹ lưỡng và toàn diện rất nhiều yếu tố. Dưới đây sẽ là một vài rủi ro khiến doanh nghiệp của bạn phải đối diện với mức xếp hạng không mong muốn.
Khả năng trả nợ rất yếu, thường xuyên chậm hoặc tái cấu trúc nợ: Lịch sử trả nợ không đúng hạn, đặc biệt với các khoản nợ ưu tiên là dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng về khả năng thanh toán. Trong nhiều trường hợp, doanh nghiệp đã phải thực hiện các thỏa thuận tái cấu trúc nợ như gia hạn thanh toán, chuyển đổi nợ thành vốn, hoặc nhận khoản vay cứu trợ với điều khoản khắt khe, phản ánh tình trạng khó khăn tài chính mang tính cấu trúc.
Tình trạng lỗ lũy kế, dòng tiền âm kéo dài: Tình trạng này kéo dài sẽ buộc doanh nghiệp phải dựa vào việc thanh lý tài sản hoặc vay mượn ngắn hạn để duy trì hoạt động. Trong trường hợp các chỉ số như hệ số lãi vay xuống dưới ngưỡng chấp nhận được, cho thấy doanh nghiệp không đủ khả năng tạo ra lợi nhuận để trang trải chi phí lãi vay, buộc phải sử dụng dự trữ tiền mặt dần cạn kiệt hoặc tăng nợ để "đảo nợ".
Hệ số thanh toán ngắn hạn thấp, tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu cao: Tỷ lệ thanh toán hiện hành quá thấp phản ánh tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng vốn lưu động, cơ cấu vốn mất cân đối. Khi vốn chủ sở hữu bị xói mòn đáng kể, thậm chí âm do lỗ lũy kế kéo dài, cho thấy nguy cơ vỡ nợ rất cao.
Quản trị doanh nghiệp kém minh bạch, báo cáo không kiểm toán: Những tồn động trong các doanh nghiệp xếp hạng tín nhiệm CCC như báo cáo tài chính chậm trễ, thường xuyên điều chỉnh số liệu hồi tố, cơ cấu quản trị thường bộc lộ những bất cập như sự chồng chéo giữa quyền sở hữu và điều hành, thiếu vắng thành viên Hội đồng quản trị độc lập, hoặc không có các ủy ban giám sát chuyên trách như kiểm toán nội bộ sẽ khiến các tổ chức xếp hạng tín nhiệm không thể đưa ra kỳ vọng khả quan cho tương lai.
Môi trường kinh doanh xấu hoặc ngành nghề rủi ro cao: Doanh nghiệp đang hoạt động trong các ngành công nghiệp đang suy thoái cấu trúc, chịu áp lực cạnh tranh gay gắt, môi trường vĩ mô bất lợi hoặc các lĩnh vực có tính đặc thù cao thường rất khó để cho thấy những dấu hiệu tăng trưởng vững chắc, rõ ràng và sẽ được xem xét kỹ lưỡng trong quá trình xếp hạng tín nhiệm.
Khả năng trả nợ yếu có thể là một yếu tố khiến doanh nghiệp bị xếp hạng CCC
Điều quan trọng nhất là ban lãnh đạo phải chấp nhận thực tế tài chính nghiêm trọng thay vì né tránh hay đổ lỗi cho yếu tố khách quan. Khi đã bị xếp hạng tín nhiệm CCC, doanh nghiệp cần tiến hành phân tích toàn diện cơ cấu nợ để xác định chính xác các nghĩa vụ thanh toán, ưu tiên theo thời gian đáo hạn và tính nghiêm trọng của cam kết.
Nếu có khả năng không hoàn thành các cam kết tài chính, doanh nghiệp nên chủ động thương lượng các phương án tái cấu trúc và triển khai các biện pháp tối ưu hóa vốn lưu động. Các tài sản không cốt lõi nên được xem xét thanh lý để tạo dòng tiền nhanh cho các nghĩa vụ cấp bách.
Thêm vào đó, để cải thiện cấp bậc xếp hạng tín nhiệm thì việc tăng cường minh bạch, công bố thông tin tài chính định kỳ là vô cùng quan trọng. Ngoài ra, để có thể nhận diện rõ ràng và khách quan nhất về những vấn đề tồn đọng trong bộ máy tổ chức, doanh nghiệp có thể đăng ký đánh giá tín nhiệm định kỳ với tổ chức độc lập như VIS Rating, đồng thời chứng minh nỗ lực cải thiện dưới sự giám sát của một tổ chức uy tín, được cấp phép bởi Nhà nước.
Duy trì cam kết với quy trình xếp hạng tín nhiệm định kỳ là minh chứng cho thái độ cầu thị và quyết tâm cải thiện tình hình. Mỗi bước tiến trong xếp hạng, dù nhỏ (như từ CCC- lên CCC), cũng nên được truyền thông hiệu quả đến các bên liên quan như một dấu mốc trong lộ trình phục hồi tài chính.
Doanh nghiệp nên chủ động đề xuất phương án tái cấu trúc để cải thiện tình hình
Xếp hạng tín nhiệm CCC không chỉ phản ánh tình trạng tài chính yếu kém mà còn là một tín hiệu để doanh nghiệp xem xét lại mô hình kinh doanh và chiến lược phát triển dài hạn. Với sự đồng hành của các tổ chức xếp hạng tín nhiệm uy tín như VIS Rating, doanh nghiệp có thể định vị lại niềm tin thị trường và từng bước khôi phục sức mạnh tài chính.
Tìm hiểu thêm hoặc đăng ký đánh giá xếp hạng tại: https://visrating.com/ .
Tiếng Việt
English