VIS Rating đánh giá mức xếp hạng tín nhiệm tổ chức phát hành lần đầu A- đối với Ngân hàng Thương mại Cổ phần Việt Á, triển vọng ổn định
Hà Nội, ngày 22 tháng 4 năm 2025 - Công ty Cổ phần Xếp hạng Tín nhiệm Đầu tư Việt Nam (VIS Rating) đánh giá xếp hạng tín nhiệm tổ chức phát hành dài hạn ở mức A- đối với Ngân hàng Thương mại Cổ phần Việt Á (VAB). Triển vọng đối với mức xếp hạng A- của VAB là ổn định. Đây là xếp hạng lần đầu tiên của VIS Rating đối với VAB.
Mức xếp hạng tổ chức phát hành dài hạn A- phản ánh năng lực độc lập của VAB ở mức trung bình và kỳ vọng của chúng tôi về khả năng hỗ trợ ở mức trung bình của Chính phủ dành cho ngân hàng trong thời điểm cần thiết. Đánh giá năng lực độc lập của VAB thể hiện rủi ro tài sản, khả năng sinh lời và an toàn vốn ở mức trung bình, nguồn thanh khoản trên trung bình cũng như cấu trúc nguồn vốn ở mức dưới trung bình so với các ngân hàng cùng nhóm.
Được thành lập vào năm 2003, VAB là một ngân hàng thương mại tư nhân quy mô nhỏ tập trung vào khách hàng doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), lần lượt chiếm khoảng 65% và 32% tổng cho vay, ngoài ra cho vay cá nhân chiếm 3% tính đến cuối 2024. VAB có thị phần tiền gửi ở mức 0,7% do quy mô mạng lưới khiêm tốn với khoảng 98 chi nhánh/phòng giao dịch, và phân bổ nhiều hơn ở khu vực phía Nam, tại cuối 2024. Cổ đông lớn nhất của VAB - Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư Việt Phương và người có liên quan nắm khoảng 19,83% tổng số cổ phần tính đến cuối 2024.
Quy mô mạng lưới khiêm tốn dẫn đến cầu trúc nguồn vốn của ngân hàng ở mức ‘Dưới Trung Bình’. Tiền gửi không kỳ hạn chi phí thấp (CASA) trên tổng dư nợ là khoảng 5% trong 3 năm vừa qua, thấp hơn trung bình ngành. Ngân hàng phụ thuộc chủ yếu vào tiền gửi có kỳ hạn với chi phí cao hơn để hỗ trợ tăng trưởng hoạt động kinh doanh.
VAB đang triển khai nhiều biện pháp nhằm thu hút CASA mới từ khách hàng SME và khách hàng cá nhân. Các giải pháp bao gồm tăng cường sức mạnh ngân hàng số và các kênh Omni, triển khai các giải pháp thanh toán không dùng tiền mặt và các sản phẩm trả lương. Chúng tôi kỳ vọng sự cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng với các sản phẩm tương tự sẽ đặt ra thách thức lớn đối với ngân hàng.
Rủi ro tài sản ở mức ‘Trung Bình’ của VAB phản ánh lịch sử cho vay doanh nghiệp lớn trên cơ sở có tài sản đảm bảo và tín dụng tập trung cao vào các doanh nghiệp lớn và công ty dự án có liên quan. Phần lớn khách hàng thuộc ngành bất động sản xây dựng và việc cho vay tập trung vào ngành nghề này sẽ khiến danh mục cho vay của ngân hàng dễ bị tổn thương hơn trước những rủi ro mang tính chu kỳ hoặc có những thay đổi chính trong ngành.
Chúng tôi lưu ý rằng tỷ lệ nợ xấu của VAB có tính biến động cao – ví dụ giảm từ 2,5% trong nửa đầu năm 2024 xuống 1,4% trong nửa cuối năm 2024 – sau khi một số doanh nghiệp bất động sản và doanh nghiệp xuất nhập khẩu cải thiện dòng tiền.
Khoảng 15% danh mục cho vay của ngân hàng có liên quan tới một số dự án đang gặp nhiều vấn đề pháp lý và bị kéo dài trong nhiều năm theo như thông tin trên các phương tiện truyền thông. VAB kỳ vọng các dự án bị ảnh hưởng có thể xử lý các vấn đề pháp lý và chuẩn bị mở bán trong những năm tới.
Chúng tôi lưu ý rằng một số doanh nghiệp liên quan đến các dự án này có tỷ lệ đòn bẩy cao và dòng tiền rất yếu. Ngoài ra, các khoản cho vay các doanh nghiệp này được đảm bảo bằng các hợp đồng hợp tác đầu tư mà chúng tôi đánh giá là không có chất lượng cao. Trong trường hợp các dự án không thể mở bán thương mại theo kế hoạch, ngân hàng có thể sẽ không có đủ bộ đệm dự phòng để hấp thụ rủi ro tín dụng tăng cao.
Tỷ lệ dự phòng rủi ro bao phủ nợ xấu của VAB đạt 73% vào năm 2024, thấp hơn mức trung bình ngành là 91%.
Chúng tôi định vị khả năng sinh lời của ngân hàng ở mức ‘Trung Bình’ nhằm phản ánh biên lãi ròng (NIM) thấp hơn trung bình ngành, trung bình khoảng 1,9% trong giai đoạn 2019 – 2024, được bù đắp một phần bởi chi phí tín dụng thấp.
Theo ban lãnh đạo ngân hàng, VAB đang nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng khách hàng cá nhân và SME, và cải thiện tiền gửi chi phí thấp từ đó cải thiện lợi suất cho vay và thu từ phí. Ngân hàng kỳ vọng tăng trưởng tín dụng trong năm 2025 sẽ tương đương tăng trưởng toàn ngành, trong đó đẩy mạnh cho vay mua nhà và vay tiêu dùng; và các khoản thu từ phí sẽ duy trì tăng trưởng tốt, đến từ thu phí dịch vụ thanh toán cho SME và các doanh nghiệp lớn.
Chúng tôi kỳ vọng tỷ suất lợi nhuận trên tài sản bình quân (ROAA) sẽ ổn định trong 12-18 tháng tới khi cạnh tranh giữa các ngân hàng trong việc đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng và tiền gửi sẽ làm hạn chế những nỗ lực của ngân hàng trong việc cải thiện NIM.
Quy mô an toàn vốn ở mức ‘Trung Bình’ của VAB phản ánh khả năng tạo vốn ổn định của ngân hàng nhằm hỗ trợ tăng trưởng tài sản và kỳ vọng của chúng tôi về việc tích cực tăng vốn sẽ giúp duy trì an toàn vốn ổn định.
Theo ban lãnh đạo ngân hàng, VAB dự kiến tăng 3,3 nghìn tỷ đồng vốn mới trong quý 4 năm 2025 hoặc có thể muộn hơn tùy thuộc vào điều kiện thị trường thông qua việc phát hành cổ phiếu mới cho cổ đông hiện hữu. Nếu kế hoạch thành công, chúng tôi kỳ vọng quy mô vốn cốt lõi sẽ tăng đáng kể so với mức hiện tại. Tỷ lệ vốn chủ sở hữu (TCE) trên tổng tài sản có rủi ro (RWA) là 8,2% vào cuối năm 2024.
Bên cạnh đó, VAB cũng có kế hoạch phát hành 2-3 nghìn tỷ đồng trái phiếu vốn cấp 2 trong năm 2025 để hỗ trợ tăng trưởng tài sản.
Chúng tôi định vị nguồn thanh khoản của ngân hàng ở mức ‘Trên Trung Bình’ nhằm phản ánh lượng tài sản thanh khoản, bao gồm tiền mặt và tương đương tiền, trái phiếu Chính phủ, tiền gửi và cho vay các tổ chức tín dụng khác đủ để làm bộ đệm cho các nghĩa vụ nguồn vốn thị trường.
Trong 5 năm vừa qua, tài sản thanh khoản của VAB chiếm khoảng 28% tổng tài sản, đủ bao phủ nguồn vốn thị trường của ngân hàng, chủ yếu là tiền gửi ngắn hạn liên ngân hàng, trung bình chiếm khoảng 20% tổng tài sản trong cùng thời kỳ.
Tỷ lệ dư nợ cho vay khách hàng trên tiền gửi khách hàng (LDR) trung bình khoảng 84% trong 5 năm vừa qua, thấp hơn mức trung bình ngành là 100%. Bên cạnh đó, tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn là 12% vào năm 2024, thấp hơn nhiều so với ngưỡng quy định là 30%.
Trong khi chúng tôi kỳ vọng thanh khoản của ngân hàng sẽ ổn định trong vòng 12-18 tháng tới, chúng tôi cũng lưu ý rằng các ngân hàng nhỏ tại Việt Nam thường dễ bị tổn thương hơn khi có sự kiện rút tiền gửi hàng loạt và căng thẳng thanh khoản trong giai đoạn thị trường có nhiều biến động kéo dài.
Mức xếp hạng A- của VAB bao gồm giả định của chúng tôi về khả năng hỗ trợ trung bình từ Chính phủ trong thời điểm cần thiết. Giả định này bao gồm quy mô nhỏ của ngân hàng cũng như quan điểm của chúng tôi rằng khung pháp lý mới sẽ cung cấp cho cơ quan quản lý nhiều công cụ và cơ chế để giải quyết các ngân hàng gặp khó khăn.
Triển vọng xếp hạng tổ chức phát hành dài hạn của VAB là ổn định, phản ánh quan điểm của chúng tôi rằng hồ sơ tín nhiệm của VAB sẽ duy trì ổn định trong 12-18 tháng tới.
Mức xếp hạng A- của VAB có thể được nâng lên nếu ngân hàng (1) giảm thiểu tập trung cho vay một cách đáng kể, thể hiện sự cải thiện trong chất lượng các khoản vay và các hoạt động giảm thiểu rủi ro; và (2) cải thiện mức vốn cốt lõi đáng kể. Ví dụ như tỷ lệ TCE/RWA duy trì ổn định trên 12%.
Mức xếp hạng A- của VAB có thể bị hạ nếu (1) chúng tôi đánh giá khả năng dễ bị tổn thương gia tăng trước các khoản tổn thất tín dụng lớn. Ví dụ: vấn đề tập trung cho vay không được cải thiện, dòng tiền hoạt động của các khách hàng lớn suy yếu và tài sản đảm bảo không có khả năng cung cấp bất kỳ biện pháp giảm thiểu rủi ro đáng kể nào; hoặc (2) mức vốn cốt lõi của ngân hàng sụt giảm do tăng trưởng cho vay nhanh hoặc chi phí tín dụng tăng nhanh; hoặc (3) chúng tôi đánh giá khả năng dễ bị tổn thương trước rủi ro nguồn vốn và thanh khoản tăng.
Để có thêm thông tin về dịch vụ xếp hạng tín nhiệm và các dịch vụ khác của VIS Rating, vui lòng liên hệ với chúng tôi:
commercial@visrating.com
(+84) 24 3388 6000 ext 110
Tiếng Việt
English